Co ma David Bowie do Bauhasu i lingwistyki kulturowej?
Luźna impresja na pograniczu sztuki i nauki.
Obszar działań i dzieł Bauhausu jest niezmierny i jako amatorka sztuk nie zamierzam nawet próbować silić się na podsumowania. Niemniej w tym miejscu moim zamiarem jest zwrócenie uwagi idee Bauhausu, które mówią o tym, iż projektowanie jest zarówno nauką i sztuką a do realizacji celów wprowadza się jednocześnie pomysł formalny i sztukę (ta ostatnia jest szczególnie nieuchwytna, ponieważ nie ma na nią przepisów lub recept). To doprowadziło do zatarcia granic między człowiekiem, a rzemieślnikiem czy nawet przemysłowcem.
Połączenie kreatywości i wytwarzania sprawiło, iż Bauhaus zaistniał na różnych polach tworzenia sztuki, również na obszarze projektowania tkanin i kostiumów i w ten sposób wkroczył do sztuk performatywnych, tańca czy teatru.
Jednym z przedstawicieli tego nurtu był Oskar Schlemmer, który traktował ludzkie ciało jako medium i zredukował postać do kształtów geometrycznych i formalnych. Jego debiut to Balet Triadyczny (Das Triadisches Ballet), który miał miejsce w roku 1922.
Po dekadach, a dokładnie w roku 1968 ponownie i w rzeczywistej formie wskrzeszono Das Triadisches Ballet (Margarete Hasting, Franz Schömbs i Georga Verden) opierając się na szczegółowych notatkach Schlemmera.
Mimo tego, iż mija właśnie 100 lat od premiery Das Triadisches Ballet projekty nadal zachowuje nowczesny charakter i przez całe dekady były inspiracje dla wielu twórców. Jednym z nich był Kansai Yamamoto, który zaprojektował kostium Ziggy’ego Stardusta dla Davida Bowiego w roku 1974. Kostium ten uważa się często za wariację kostiumów Schlemmera, a ponieważ zawiera nawiązania do kultury japońskiej można w tym widzieć również realizację idei Bauhausu, która mówi o uwzględnianiu w dziele warunków regionalnych czy zwyczajów.
Bazowanie na regionalnym zróżnicowaniu kulturowym i językowym to jedna z metod badań językoznawstwa antropologicznego i kulturowego, o czym wspomina np. Franz Boas (np. etnosemantyka i etnografia mówienia). W ten sposób istnieje możliwość poznania i odkrycia konceptualizacji kulturowych, które wyrażają się m.in. w metaforach. Takie rozproszone regionalnie jednostki języka możemy badać konektywizmem. W ten sposób, jako językoznawcy, możemy patrzeć na języki i zawarte w nich koncepty kulturowe okiem muchy, która dzięki wielości omatidiów (mucha ma ich 4.000 w jednym oku) dostrzega jedno zjawisko z tysięcy perspektyw i mimo tej wielości obrazów jest w stanie odczytać je z korzyścią dla siebie i np. uciec przed niebezpieczeństwem 😉
Tak oto dobrnęłam do spotkania sztuk pięknych i językoznawstwa w duchu zrównoważonego rozwoju wszelkich środowisk. Ufff… 😉
KGM
Źródła:
- Cultural Linguistics, [w:] The Routledge Handbook of Language and Culture,. red. Farzad Sharifian, Londyn i Nowy Jork: Routledge, 2015.
- Cultural Linguistics: Cultural Conceptualizations and Language, Farzad Sharifian. John Benjamins. 2017.
- Program of the Staatliche Bauhaus in Weimar. Walter Gropius, 1919.
- https://bauhausmanifesto.com/
- https://bauhausmanifesto.com/
- https://www.bagtazocollection.com/blog
- https://www.gq.com/story/kansai-yamamoto-bowie
- https://formy.xyz/krotka-forma/oskar-schlemmer-i-jego-triadisches-ballet-w-perspektywie-projektowej/
- https://www.bagtazocollection.com/blog/2015/8/16/movement-study-das-triadisches-ballett-oskar-schlemmer-and-the-bauhaus-theater
Fotografie:
David Bowie jako Ziggy Stardust w kostiumach KansaiaYamamoto.
Projekty kostiumów Kansaia Yamamoto kostiumów Ziggy Stardust i Aladdin Sane